Azərbaycan rəhbərliyi ölkəni biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatın formalaşması istiqamətində irəliləməyi qətiyyətlə öhdəsinə götürdü. Bu öhdəlik ölkənin aşağıdakı hala gəlməsini dəstəkləyir:

• Beynəlxalq iqtisadi münasibətlərdə rəqabətlilik;

• Şaxələndirilmiş və ixrac yönümlü bir iqtisadiyyatı dəstəkləmək üçün yüksək əlavə dəyər yaradan enerji, nəqliyyat, tranzit və lojistik infrastrukturu ilə dünya səviyyəli bir iş mühitinin yaradılması;

• Neft və qazdan asılılığın azaldılması.

Ələt Azad İqtisadi Zona Azərbaycanın bu şaxələndirilmiş, ixrac yönümlü, bilik iqtisadiyyatı kimi baxışının reallığa çevrilməsində mərkəzi rol oynayacaq şəkildə planlaşdırılıb və hazırda inkişaf etdirilir. Ələt Azad İqtisadi Zonası Ələt limanının yanında, ölkənin qeyri-neft sektoruna yerli və xarici investisiyaları artırmaq üçün yaradılıb. Ələt Azad İqtisadi Zona bu strateji coğrafi məkandan regional investisiya mərkəzi təmin etmək və Avropa-Qafqaz-Asiya və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizlərində rəqabət qabiliyyətini artırmaq üçün istifadə edilir. Ələt Azad İqtisadi Zonasında 2022-ci ilin iyul ayına qədər əməliyyat və investor üçün hazır bir mühit təmin edilməsi  üçün hazırlıq işləri davam etdirilir.

RƏQABƏTLİLİK: AZƏRBAYCAN İQTİSADİYYATI Azərbaycan iqtisadiyyatı 2005-ci ildən bəri davamlı bir yüksəliş trayektoriyasındadır. İqtisadiyyatımız 2004-2019-cu illər arasında 3,4 dəfə artıb. Eyni dövrdə strateji valyuta ehtiyatları 27,6 dəfə artıb. Doing Business 2009 və 2019 hesabatlarında iki dəfə Azərbaycan ən yaxşı biznes-islahatçı ölkə kimi tanınıb. Bu yaxınlarda Dünya İqtisadi Forumu ilə Azərbaycan Hökuməti arasında ortaq maraq dairələrində əməkdaşlıq üçün bir zəmin yaradan Əməkdaşlıq Sazişi imzalanıb. Dünya İqtisadi Forumunun "Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı 2019"a görə, elektrik təchizatı alt komponenti ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan dünyada yüksək göstəricilə 2-ci yerdədir. Azərbaycanda müasir infrastrukturun mövcudluğu iqtisadi fəaliyyətin təşviqi üçün geniş imkanlar yaradır. “Doing Business 2019” hesabatlarına görə, “İşə Başla” alt göstəricisi üzrə ölkə 190 ölkə arasında 9-cu yerdədir. “Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı 2019” da Azərbaycan nəqliyyat infrastrukturu alt indeksinə görə 31-ci, yol infrastrukturunun keyfiyyətinə görə 27-ci yerdədir. 2004-cü ildən bəri Azərbaycanın rəqabət qabiliyyətini daha da yaxşılaşdırmaq üçün iqtisadiyyatın bütün sahələrinin inkişafına töhfə verən 128 milyard ABŞ dolları həcmində xarici investisiya cəlb edilib. Ölkədəki sosial-iqtisadi və siyasi sabitlik davamlı iqtisadi artım üçün əlverişli bir mühit yaradır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Azərbaycanın biliklərə əsaslanan və beynəlxalq səviyyədə rəqabətə davamlı bir iqtisadiyyata aparan yolda uğurlu addımlar atmaqda davam edir. Nəticədə  Azərbaycan

• beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin rəqabətçi iştirakçısı olacaq;

• ölkədə enerji, nəqliyyat, tranzit və lojistik infrastrukturu ilə dünya səviyyəli bir iş mühiti yaradılacaq;

• yüksək əlavə dəyər yaradan çoxşaxəli və ixrac yönümlü bir iqtisadiyyata keçid ediləcək;

• iqtisadiyyatda qeyri-neft sektorunun rolu daha da güclənəcək. Ələt Azad İqtisadi Zona konsepsiyasını reallığa çevirmək üçüna vacib olan investor mərkəzli düşüncə tərzi və yanaşmadır. Bu yanaşmanı investorlara tətbiq edərkən seçici olaraq Azərbaycan iqtisadiyyatı və xalqı üçün dəyər qazandıracaq bir şəkildə investor ehtiyacları seçilməlidir. Bu o deməkdir ki, Ələt Azad İqtisadi Zona aşağıdakıları əsas götürməklə milli və xarici investorların ehtiyaclarına xidmət edəcəkdir:• yüksək əlavə dəyər və ixrac yönümlü istehsal və xidmətlər ilə məşğul olmaq;

• qeyri-neft sektorunda iqtisadiyyata əlavə dəyər yaratmaq;

• yenilikçi texnologiyalardan və işə yanaşmalardan istifadə edərək beynəlxalq alqı-satqı fəaliyyətləri ilə məşğul olmaq. Bu vizyonun həyata keçirilməsini təmin etmək üçün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ələt Azad İqtisadi Zona ilə dünya səviyyəli investisiya mühitinin yaradılmasına və perpektiv nailiyyətlərin əsas vasitəçisi kimi inkişafa tam dəstək verdi. Ələt Azad İqtisadi Zona haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu Ələt Azad İqtisadi Zonasının fəaliyyət göstərməsi, inkişafı və idarə olunması üçün hüquqi bazanı müəyyənləşdirir. Daxili qaydalar qanuna əsaslanır və qanunla birlikdə Ələt Azad İqtisadi Zona daxili qanunvericiliyini yaradır. Ələt Azad İqtisadi Zona qanunvericiliyi potensial investorlar və ən yaxşı beynəlxalq təcrübə baxımından hazırlanıb. Korporativ yerləşmə qərarları bir sıra amillərdən təsirlənir və hüquqi və tənzimləyici mühit belə vacib amillərdən biridir. Ələt Azad İqtisadi Zonasının əsas planı insanların və malların Ələt Azad İqtisadi Zonasına gediş-gəlişini asanlıqla təmin etmək üçün hazırlanıb. Əsas giriş və çıxış nöqtələri, daxil olan və ya çıxan insanlara və mallara gömrük nəzarətini təmin etmək üçün ağıllı texnologiyalardan istifadə edilir. Xülasə olaraq, investisiya, ixrac və məşğulluğun böyük bir hissəsi əsas müştərilər tərəfindən yaradılsa da, Ələt Azad İqtisadi Zonasının müvəffəqiyyəti, xarici, milli və yerli investorların və insanların planlı bir qarışığından əldə ediləcək, investorlar üçün uyğun, lakin əlavə dəyərli bir iş təqdim ediləcək. İnvestorlar üçün faydalardan biri də işgüzar dostluq mühitidir və  çox istiqamətli, geniş beynəlxalq bazarlara çıxış investorlar üçün real dəyər yaradır. Beynəlxalq standartlara uyğun olaraq Ələt Azad İqtisadi Zonası  əsas müştərilərinə maliyyə və qeyri-maddi təşviqlər paketi təqdim etməyi nəzərdə tutulur VERGİ AZADLIĞI Əsas üstünlüklərdən biri Ələt Azad İqtisadi Zonasında yerləşən müəssisələrə heç bir verginin olmamasıdır. Ələt Azad İqtisadi Zonasında ixtisaslı bir iş yerindən (Core Müştərilər) əlavə dəyər vergisi və ya digər hər hansı bir vergi ödəməsi tələb olunmur. Ələt Azad İqtisadi Zona Qanunvericiliyi xarici ixtisaslı kadrların gəlir vergisindən, sosial sığorta ödəmələrindən və digər oxşar vergi və ödənişlərdən azad edir. Bu, investisiya xərclərini azaltmaqla yanaşı bacarıqlı xarici kadrları cəlb etmək məqsədi daşıyır. Ələt Azad İqtisadi Zonası Core Müştəriləri tərəfindən xarici ölkələrdən hər hansı bir məhsul və ya xidmətlərin idxalı və ixracı əlavə dəyər vergiləri daxil olmaqla gömrük rüsumlarından və vergilərdən azad edir. Ələt Azad İqtisadi Zonasının əsas müştərilərinin xarici mülkiyyətinə heç bir məhdudiyyət yoxdur. Xarici bir ana şirkət  Ələt Azad İqtiasadi Zonada yerləşən şirkətindəki səhmlərin 100% -nə sahib ola bilər. Əlavə üstünlüklər:- Asanlaşırma əsaslı gömrük rejimi;- İnvestor mülkiyyəti milliləşdirmə və ya digər məhdudiyyətlərdən qorunma;- Xarici valyuta və mənfəət repatriasiyasına məhdudiyyət qoyulmur;- Xarici işçilər üçün dövlət sosial müdafiə fondunda könüllü iştirak;- Xarici vətəndaşlar üçün asan viza proseduru;- Yerində bir pəncərə biznesinin qiymətləndirilməsi və lisenziyalaşdırılması;- Sənaye tədris mərkəzi;- Müstəqil tənzimləmə orqanı;- Mübahisələrin beynəlxalq standartlara uyğun həlli;- Beynəlxalq standartlara uyğun sağlam, təhlükəsiz əmək və ətraf mühit qaydaları;- İnvestorların tam müdafiəsi;- Əqli mülkiyyət hüquqlarının tam qorunması; Davamlı investor dəstəyiBu dəstək şirkətlərin gələcəkdə genişlənməsini və böyüməsinə şərait yaradır. Ələt Azad İqtisadi Zonasının uğuru yeni investorların cəlb edilməsindən, eyni zamanda  davamlı bir dəstək proqramından irəli gələcək.   Bacarıqlı əməyə çıxışAzərbaycanın enerji, yüngül və ağır istehsal sənayesi  zəruri iş bacarıqlarına sahib kadr potensialını yaratmağa kömək edir. Bundan əlavə Azərbaycanın təhsil sistemi və ümumiyyətlə, iş mühiti istənilən iş şəraiti üçün tələb olunan təhsil səviyyəsinə çatmağı təşviq edib. İnvestorun iş ehtiyaclarına sadiq qalan bu işçi qüvvəsi təşviq paketinin bir hissəsidir. Ələt Azad İqtisadi Zonasında maliyyə təşviqləri, ticarətin asanlaşdırılması tədbirləri, sənaye vərdişləri və işgüzar bir iş mühiti dünyanın hər yerindən şirkətlərə regional və beynəlxalq bazarlara xidmət göstərmək üçün rəqabətli və strateji bir yer təqdim edəcəkdir. Ələt Azad İqtisadi Zonasında görülən hər bir iş  Azərbaycan dövləti və əhalisinin rifahı üçün edilir. Ələt Azad İqtisadi Zonası minlərlə Azərbaycan vətəndaşı üçün iş yerləri açmağı hədəfləyir. Hər il yeni iş yerlərinin çoxalacağı gözlənilir. Ancaq yalnız hər hansı bir iş deyil – vətəndaşların yüksək məvacib,yeniliyi və yeni idarəetmə üslublarını təşviq edən bir iş mühitində çalışmaları təmin ediləcək. Ələt Azad İqtisadi Zonasında yerində sənaye tədris müəssisələri üçün planlar mövcuddur. Bu imkanlar yerli kadrları hazırlayacaqdır. Bu müddətdə Azərbaycanın peşə və ali təhsil müəssisələri Ələt Azad İqtisadi Zona sərmayəçiləri üçün lazımlı ixtisaslı işçi qüvvəsini təmin etmək üçün çalışacaq. Bu, potensial və mövcud müştərilərə mövcud bacarıqların aktiv bir məlumat bazasını yaratmağı təmin edəcək. Bu yanaşma Ələt Azad İqtisadi Zonasında fəaliyyət göstərən Azərbaycan vətəndaşlarının qlobal ticarət və beynəlxalq rəqabətli işlərə müvəffəq olmaq üçün tələb olunan mövzularda təlim və təcrübə qazanmalarını təmin edəcəkdir. Layihənin işgüzar mədəniyyət, texnologiya və innovasiyalarda dəyişikliklər gətirmək və Azərbaycan iqtisadiyyatı və xalqı üçün real dəyər yaratmaq kimi strateji hədəfə çatmaq məqsədi var. Ələt Azad İqtisadi Zona əvvəlcə üç sahəyə ayrılmış təxminən 850 hektar sahəni əhatə edir. Sahələrdən ikisi - Zona 1 (198 ha) və Zona 2 (441 ha) Bakı Limanına bitişikdir və ümumi sahəsi 639 ha təşkil edir. Üçüncü sahə - Zona 3 (211 ha) isə Bakı Limanından 7 km məsafədə yerləşir. Azərbaycanın neft və qaz sənayesinə yanaşması, investorlara verdiyimiz vədlərə necə əməl etdiyimizin bir sübutudur. Neft və qaz sənayesini tənzimləmək üçün Azərbaycan xüsusi qanunlar qəbul etdi - ilk növbədə məhsul pay bölgüsü və investorlarla digər müqavilələrə qanun statusu verərək. 25 ildən çoxdur ki, investorlara və neft və qaz layihələrinə qoyduqları investisiyalara qorunma təmin edildi. Bu prinsip heç vaxt pozulmayıb və zamanın sınağından çıxıb. Bu yanaşma Azərbaycanın daha əvvəldən investorlar üçün əlverişli bir rejim yaratdığının və öhdəliklərini pozmadığının bariz nümunəsidir.

Tural RüstəmovAzərbaycan Texnologiya

Universitetinin Menecment kafedrasının assistenti

15 iyun 2021-ci ildə Azərbaycanın mədəniyyət mərkəzi olan Şuşa şəhərində Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev arasında imzalanmış “Şuşa bəyannaməsi” nəinki Qarabağ bölgəsinin və ya Azərbaycan Türkiyə münasibətlərinin, eyni zamanda bütün regionun gələcək inkişaf perispektivlərini müəyyən edə biləcək mükəmməl bir razılaşmadır. Bəyannamədə göstərilən, Azərbaycanla Türkiyə arasında hərbi əlaqələrin gücləndirilməsi bəndlərini istisna etsək bəyannnamənin digər bəndlərindən, istər iqtisadi əməkdaşlığa aid olan, istər siyasi əməkdaşlığa aid olan və ya nəqliyyat dəhlizlərinin açılmasına aid olan bəndlərindən Ermənistan Respublikası da yararlana bilər və bu onlara böyük fayda gətirə bilər. Əslində bu günkü Ermənistanın bütün problemlərinin əsas səbəbi qonşularla yaratdığı mənfi münasibətlərdir. Bu qonşu düşmənçiliyi və onun gətirdiyi blokada Ermənistanı regionda gedən əksər iqtisadi proseslərdən kənarda qoyduğu kimi, ölkənin iqtisadi cəhətdən çökməsinə və əhalinin böyük bir hissəsinin öz evlərini tərk etməsinə səbəb olub. Müasir mənzərədə Ermənistan  ABŞ-da, Fransada, Rusiyada və bir sıra başqa ölkələrdə özünə müttəfiq və ya dost axtarışındadır amma tarixi təcrübə onu göstərir ki, qonşularla düzgün münasibətlər qura bilməyən xalqlar bütün parametrlərdə geri qalmağa məhkum olurlar.    

Tarixə nəzər salanda aydın şəkildə görmək mümkündür ki, ermənilərin qonşuları ilə olan təhlükəli münasibətlərinin səbəbkarı elə ozləridir. Onların bütün qonşularına olan ərazi iddiaları, özlərinin dünyanın ən qədim xalqı olduqlarını sübut etməyə çalışan yalançı xəstə təfəkkür və bir sıra başqa şəxsi ambisiyaları ermənilərin əsas problemidir. Tarix boyu biz türklər, istər Anadolu istərsə də Azərbaycan türkləri ermənilərə qarşı heç bir iddiada olmamış, onlara qarşı daim səxavət və mərhəmət göstərməyə çalışmışıq. Təəssüflər olsun ki, qarşılığında düşmənçilik görmüşük.  Bu gün nəinki Azərbaycan eləcədə, bütün region üçün münasibətlərə yenidən baxmaq, əlaqələri yenidən qurmaq və yeni perspektivlərdən düzgün yararlanmaq kimi şans yaranıbdır. Azərbaycanda xalq və hakimiyyət birliyinin gətirdiyi tarixi Qarabağ qələbəsi bütün regionun siyasi və iqtisadi mənzərəsini müsbətə doğru yenidən dəyişəcəkdir. Nəqliyyat dəhlizlərinin xüsusilədə, Zəngəzur dəhlizinin açılması bütün region ölkələrinin, Azərbaycanın və Türkiyənin formalaşdırdığı, yeni mənzərədə iştirakına səbəb olacaqdır. Xüsusilədə bu işdən ən çox fayda götürən Ermənistan ola bilər. Avropaya bir başa çıxışı olmayan, ən yaxın müttəfiqi olan Rusiya ilə Gürcüstan vasitəsilə əlaqə yaratmağa çalışan Ermənistan üçün sərhədlərin açılması böyük gəlir gətirə biləcək bir şansdır. Gürcüstan Rusiya sərhəddinin ağır coğrafi şəraiti və o qədər də yaxşı olmayan Ermənistan – Gürcüstan, Gürcüstan – Rusiya münasibətləri bir çox hallarda ermənilərin Rusiya ilə əlaqəsinə  maneçilik törədir. Əslində Ermənistanın bu 44 günlük müharibədə məğlubiyyəti, məsələyə düzgün yanaşa bilsələr onların qələbəsinə çevrilə bilər. Çünki hazırki iqtisadi və siyasi mənzərə ilə Ermənistan iqtisadi cəhətdən çökə və öz mövcudluğunu itirə bilər. Bir sözlə Ermənistanın xilası Türkiyə və Azərbaycanla münasibətləri normallaşdırmaqdan keçir. Sülhü hansısa ölkənin sülhməramlı qüvvələrində axtarmaqdansa qonşularla müsbət münasibətlər qurmaq daha faydalıdır.           

Azərbaycan və Türkiyə rəhbərlərinin bir başa təşəbbüsü ilə imzalanmış “Şuşa bəyannaməsi” nəinki Ermənistanla Azərbaycan arasında eləcədə bütün regionda sülhün təminatçısına çevriləcəkdir. Onun yaradacağı yeni iqtisadi əlaqələr, Azərbaycanla Türkiyə arasında daha da möhkəmlənən qardaşlıq, mütləq və mütləq  bütün bölgənin xilasıdır. Çünki  bizlər sülhpərvər, dostcanlı, mərhəmətli və ən əsası mərd xalqın nümayəndələriyik. Bizimlə dost olmaq hər kəsin faydasınadır.  

Şahmar HəsənovAzərbaycan Texnologiya

Universitetinin İctimai elmlər və multikulturalizm

kafedrasının baş müəllimi 

Azərbaycan Texnologiya Universiteti (UTECA) və Azərbaycan Texniki Universitetinin (AzTU) birgə təşkilatçılığı ilə gənc tədqiqatçı-mühəndislərin “Mühəndislik elmlərində innovativ texnologiyalar” mövzusunda I elmi-texniki konfransı keçirilib. AzTU-nun Mühəndis fizikası və elektronika kafedrasının müdiri, professor Eldar Qocayev və UTECA-nın Ümumi və tətbiqi fizika kafedrasının müdiri, professor Məntiq Cəfərov iştirakçıları salmlayıb və konfransın işinə uğurlar arzulayıb. AzTU-nun rektorunun müşaviri İlham Pirməmmədov mövcud şəraitdə gənc tədqiqatçıları stimullaşdırmaq və elmi-tədqiqat işlərini nəşr etdirmək məqsədilə belə bir konfransın keçirilməsinin təqdirəlayiq addım olduğunu bildirib. Tədbirdə qeyd olunub ki, konfrans AzTU-nun Tələbə Elmi Cəmiyyətinin (TEC) təklifi əsasında təşkil olunub. TEC-in sədri Qadir Qafarov bildirib ki, tələbələrin və gənc tədqiqatçıların bu cür konfranslarda iştirakını təmin etmək elmi cəmiyyətin iş planında qeyd olunan əsas məsələlərdəndir. Tədbirdə çıxış edən UTECA nümayəndələri mövzu ətrafında çıxışlar edib, konfransın işinə uğurlar arzuıayıblar. Qeyd edək ki, konfransa dörd bölmə üzrə 71 tezis təqdim edilib. 

Göygöl Təhsil Mərkəzinin abituriyentləri yay layihəsi çərçivəsində Azərbaycan Texnologiya Universiteti ilə tanış olublar. Göygöl Təhsil Mərkəzinin təşəbbüsü və Azərbaycan Texnologiya Universitetinin, Gənclərin İnkişafı və Karyera Mərkəzinin Göygöl filialının birgə təşkilatçılığı ilə “Mənim ixtisasım” layihəsi çərçivəsində onlarla məktəbli bu gün Texnologiya Universiteti ilə tanış olub. Göygöl Təhsil Mərkəzinin Gəncə, Balçılı, Göygöl, Samux və Şəmkir filiallarının abituriyentləri Azərbaycan Texnologiya Universitetinin bütün korpuslarında - Yüngül Sənaye mühəndisliyi və Logistika, Qida mühəndisliyi, Avtomatika, Telekommunikasiya və informatika, İqtisadiyyat və idarəetmə fakültələrində maraqlı görüşlər keçirib, universitetin maddi-texniki bazası ilə yaxından tanış olub, universitet rəhbərliyinin məlumatlarını dinləyiblər. Abituriyentlər Logistika mərkəzi, Gön-dəri, Tekstil və toxuculuq laborotoriyalarında gedən prosesləri izləyib, dizayn otaqları, idman zalı, akt zalı, kitabxana ilə tanış olub, logistika, metallurgiya, turizm, İKT, ekologiya, biznes, iqtisadiyyat və idarəetmə ixtisasları haqqında ətraflı məlumat alıblar. Görüşdən sonra abituriyentlər Azərbaycan Texnologiya Universitetində gənclərin inkişafı üçün yaradılmış qayğı və şərait barədə geniş müzakirələr aparıb, dövrümüz üçün aktual hesab etdikləri ixtisaslara olan maraq və tələbat haqqında fikir mübadiləsində fəal iştirak ediblər. 

Hazırda Azərbaycan dünyaya nümunəvi inkişaf modeli təqdim edib. Respublikamız müstəqilliyinin 30-cu ilinə artıq yalnız regionda deyil, ümumilikdə dünyada çəkisi və rolu artan, bütün sahələrdə sürətli tərəqqiyə nail olmuş, öz milli maraqlarının müdafiəsində və tarixi ədalətin bərpa edilməsində uğur qazanmış dövlət kimi daxil olub. Təbii ki, son illərdə dünyada müşahidə edilən qlobal çətinliklər fonunda ölkəmizin inkişafla, iqtisadi və siyasi müstəqilliyini möhkəmləndirməsi ilə bağlı böyük uğurlar qazanmasını şərtləndirən bir sıra fundamental amillər sadalamaq mümkündür. Belə amillər sırasında Azərbaycanın ardıcıllıqla həyata keçirdiyi multikultural siyasətin önəmini xüsusi qeyd edə bilərik. Əlverişli tolerantlıq mühiti ölkəmizin milli gücünü artıran çox mühüm amil qismində çıxış edir. Tolerantlıq nümunəsi olan Azərbaycanda multikulturalizm xalqımızın həyat tərzi və dövlət siyasətidir. Dünyada milli və dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, bütün insanlar bərabər münasibətə və hörmətə layiqdirlər. Ancaq təəssüf doğuran haldır ki, XXI əsrdə bəşəriyyət yer üzündə ciddi qütbləşmə proseslərinə şahidlik edir. Dünyanın ayrı-ayrı bölgələrində tez-tez milli və dini zəmində münaqişələr, müharibələr baş qaldırır, diskriminasiya, islamofobiya, milli-dini ayrı-seçkilik kimi neqativ hallar artır. Dünyada milli-dini-irqi müxtəlifliyə münasibətdə müşahidə edilən belə kədərli mənzərə ilə müqayisədə respublikamızda vəziyyət tamam fərqlidir. Prezident İlham Əliyevin dəfələrlə bildirdiyi kimi, Azərbaycanda multikulturalizm xalqın həyat tərzi və dövlət siyasətidir. Vətən müharibəsi bu fikri bir daha təsdiqlədi. Azərbaycanın Vətən müharibəsində qazandığı şanlı Qələbədə ölkəmizdə yaşayan bütün xalqların payı var. Bəli, Azərbaycanda milli və dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hər bir əsgər və zabit ötən ilki Vətən savaşında Birinci Qarabağ müharibəsində olduğu kimi, erməni faşizminə qarşı əsl qəhrəmanlıq nümunələri göstərdi, ölkəmizin ərazi bütövlüyünün bərpası, suverenliyinin möhkəmlənməsi, güc-qüdrətinin daha da artması naminə canlarından keçməyə hazır olduğunu döyüşlərdə göstərdiyi fədakarlıqlarla sübuta yetirdi. Vətən müharibəsində işğalçını  Azərbaycan Ordusunun güc-qüdrətindən, döyüş ruhundan daha çox xalqımızın bu monolit birliyi, sarsılmazlığı da qorxudurdu, narahat edirdi. Ona görə də döyüş və diplomatiya meydanında məğlub olan düşmən savaş günləri feysbukda saxta profillər yaradaraq ölkəmizdəki etnik millətlərin adından təxribat xarakterli paylaşımlar edir, bu vəhdəti, birliyi zəiflətməyə, millətlər arasında nifaq, təfriqə salmağa, ruh düşkünlüyü yaratmağa çalışırdı. Qırx dörd günlük ölüm-dirim savaşında Azərbaycanın parlaq qələbəsi Azərbaycan türklərinin, rusların, ləzgilərin, yəhudilərin, talışların, saxurların və s. çiyin-çiyinə bir amal uğrunda birliyinin, torpaq, Vətən, haqq ədalət yolundan çəkinməyərək mübarizə aparmağın nəticəsi idi.  Ölkəmizdə müxtəlif millətləri təmsil edən yüzlərlə gənc Azərbaycan Ordusu sıralarında işğalçıya qarşı azərbaycanlı, qarabağlı kimi mərd-mərdanə mübarizə apardı, düşmənlə cəsarətlə döyüşüb, şəhid, qazi olmaqla, parlaq qələbə qazandılar. Qardaşlığın pozulmayacağını bütün dünyaya nümayiş etdirdi. Vətən müharibəsində şəhid olan Dmitri Solntsev Aleksandroviçin həyat yoluna nəzər salmaqla bunun şahidi ola bilərik. 1995-ci il aprelin 15-də Bakıda anadan olan, uşaq yaşlarında ana-atasını itirən Dmitri Nəsimi rayonunda 240 nömrəli tam orta məktəbdə təhsilini başa vurduqdan sonra Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində ali təhsil almışdı. Azərbaycan Ordusunda hərbi xidmət keçmişdi. Ötən ilin may ayında isə TƏBİB-in tabeliyindəki müəssisədə biomühəndis vəzifəsinə qəbul edilmişdi. Dmitri Solntsev 2020-ci il sentyabrın 27-də başlanan Vətən müharibəsi zamanı Hadrut qəsəbəsi, Füzuli və Zəngilanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə iştirak etdi. Oktyabrın 25-də isə Qubadlıda qəhrəmancasına şəhid oldu. II Fəxri Xiyabanda torpağa tapşırıldı. D.Solntsev Vətən müharibəsində şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə ölümündən sonra “Vətən uğrunda” və “Xocavəndin azad olunmasına görə” medalları ilə təltif edildi. Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev Dmitri Solntsev şəhidlik zirvəsinə yüksəldiyi gün özünün “Twitter” səhifəsində yazmışdı: “Azərbaycanın igid oğlu - əsgər Solntsev Dmitri Aleksandroviç torpaqlarımızın Ermənistan işğalından azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olub. Onun 25 yaşı var idi. O, etnik rus olaraq çoxmədəniyyətli Azərbaycanın cəsur vətəndaşı idi”. Dmitrinin qısa ömrünə nəzər salanda 25 yaşlı şəhidin ürəyinin hər zaman Azərbaycanla döyündüyü, Azərbaycanla fəxr etdiyi aydın görünür. Bacısı Lyudmila deyir: “Dmitri vətənpərvər idi. Azərbaycanı qəlbən sevirdi. Ali məktəbi bitirəndən sonra qohumlarımızdan biri onu Rusiyaya işə dəvət etmişdi. Dmitri isə “Mən Bakısız, Azərbaycansız heç harda qala bilmərəm”,– söyləmişidi”. Vətən müharibəsində Azərbaycanda yaşayan Dmitri Solntsev kimi digər millətlərin gənclərinin doğma Qarabağın işğalçı ermənilərdən  təmizlənməsində qəhrəmanlıq, şücaət göstərmələri barədə çoxsayda misallar çəkə bilərik. Lakin əsas məqsəd onların doğma yurdları uğrunda döyüşə cəsarətlə atılaraq, milli birlik, milli həmrəylik nümayiş etdirmələrini, əzmkarlıqla torpaqlarımızın hər qarışı uğrunda mübarizə aparmalarını diqqətə çatdırmaqdır.  Prezident İlham Əliyev aprelin 13-də ADA Universitetində keçirilən “Cənubi Qafqaza yeni baxış: münaqişədən sonra inkişaf və əməkdaşlıq” adlı beynəlxalq konfransda deyib: “Nəzərə alın ki, biz əks-hücum əməliyyatı həyat keçirirdik və düzənlikdən yüksəkliklər istiqamətində hərəkət edirdik. Əsas amil o idi ki, həmin əraziləri hətta görməyən gənclər sanki özlərinin doğma yurdları uğrunda döyüşürdülər. Biz Azərbaycanda yaşayan bütün millətlərin birliyinin şahidi olduq. Bu da bizim ən böyük sərvətlərimizdən biridir”.  Bəli, Azərbaycanın ən böyük sərvətlərindən biri multikultural və multikonfessiyalı cəmiyyətin olmasıdır. Vətən müharibəsi zamanı bütün xalqların nümayəndələri son damla qanlarına qədər döyüşürdülər. Onlar Vətənləri uğrunda döyüşürdülər. Qürur verici haldır ki, Azərbaycan belə vətənpərvər vətəndaşlar yetişir. Müharibədən sonra Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşada 12-13 may tarixlərində keçirilən “Xarıbülbül” musiqi festivalı keçirildi. Tədbirin ilk günündə ölkəmizdə yaşayan müxtəlif xalqların musiqi yaradıcılığı “Azərbaycan musiqisində multikulturalizm” mövzusunda təqdim edildi. Festivalda ölkəmizdə yaşayan müxtəlif xalqların musiqisinin səsləndirilməsi böyük rəmzi məna daşıyır. 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycandakı bütün xalqların təmsilçiləri misilsiz fədakarlıqlar göstəriblər. Müharibədən sonra həmin xalqların işğaldan azad olunan Şuşada keçirilən festivalda qələbə sevincini bölüşməyə hər cür mənəvi haqları vardır. “Xarıbülbül” festivalı vasitəsilə Azərbaycanın millətindən, dinindən asılı olmayaraq hər bir kəsin vahid Vətəni olduğu mesajı bütün dünyaya çatdırıldı. Birlik və güclü ordu varsa, torpaq, Vətən bölünməz və işğal ediləməz!    

Mehriban Tağıyeva

Azərbaycan Texnologiya Universitetinin

                                                                                                İctimai elmlər və multikulturalizm kafedrasının dosenti                                                                                                                          

Azərbaycan Texnologiya Universiteti (UTECA) İstanbul Rumeli universitetinin təşkil etdiyi “Beynəlxalq Siyasət və Müqayisəli Reallıq; 1915 hadisələri və faktlar” adlı beynəlxalq konfranda iştirak edib. İki gün davam edən konfransda UTECA-nı Tədris işləri üzrə prorektor Vüqar İsmayılov təmsil edib. Prorektor konfrans zamanı çıxışını Xocalı faciəsinə - erməni vandalizminin real imzasına, 1915-ci il hadisələrinə don geyindirən ermənilərin məkrli, tarixi saxtalaşdırmaq niyyətinə həsr edib.