Azərbaycan Texnologiya Universitetində “Nizami ili”nə həsr edilmiş silsilə tədbirlər davam edir. Bu dəfə universitetin İctimai elmlər və multikulturalizm kafedrasının təşkilatçılığı ilə dahi şair və mütəfəkkir Nizami Gəncəvinin həyat və yaradıcılığına həsr edilmiş “Söz mülkünün sultanı” adlı vebinar keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə açan İctimai elmlər və multikulturalizm kafedrasının baş müəllimi Zəminə Novruzova dahi şairin həyatı və xalqımızın mənəviyyatının ayrılmaz bir hissəsinə çevrilmiş parlaq irsi haqqında məlumat verib. Bildirib ki, Nizami şair olmaqla yanaşı yaşadığı dövrün tələbləri əsasında bir çox elm sahələri ilə maraqlanıb, sinkretik zəka sahibi olub: – “Əsərlərini oxuyanda düşünürsən ki, bu misraların müəllifi dövrünün görkəmli alimi olmuş, elmi ideyalarını gözəl poetik dillə ifadə etmişdir”.  Kafedranın baş müəllimi Səlminə Abbasova “Nizaminin ana dili” mövzusunda, baş müəllim Mətanət Mustafayeva “Nizami Gəncəvi və türkçülük” mövzusunda, dosent Mehriban Tağıyevanın hazırladığı tələbə Şəlalə Kazımova isə (Turizm işinin təşkili ixtisası – qrup 2220 a1) “Nizami Gəncəvi yaradıcılığında multikultural ovqat” mövzusunda çıxışlar ediblər.  Ardınca Nizami Gəncəvi məqbərəsini ziyarət edən kafedra əməkdaşlarının və universitetin tələbələrinin iştirakı ilə hazırlanmış videoşarx izlənilib.  Sonra Samir Cəfərovun düşmən tapdağından azad edilmiş torpaqlarımızda ifa etdiyi, Üzeyir Hacıbəyovun Dahi Nizaminin sözlərinə yazılmış romansı səsləndirilib.  Sonda çıxış üçün söz alan  iştirakçılar bu kimi maarifləndirici tədbirlərin gənclərin dünyagörüşünün formalaşmasında və milli-mənəvi dəyərlərimizin təbliğində böyük  əhəmiyyətə malik  olduğunu qeyd ediblər.               

Azərbaycan Texnologiya Universitetinin İqtisadiyyat və idarəetmə fakültəsinin təşkilatçılığı ilə Nizami ili çərçivəsində 6 aprel, 2021-ci il taixində Xalq şairi, Millət vəkili Sabir Rüstəmxanlı ilə tələbə və müəllimlərin “Müdriklik zirvəsi” adlı onlayn görüşü keçirilib. Görüşü açılış sözü ilə açan İqtisadiyyat və idarəetmə fakültəsinin dekanı Nüşabə xanım vebinara böyük marağın göstərildiyini, Respublikanın müxtəlif guşələrindən, 15 universitetdən tələbə-müəllim heyətinin qatıldığını vurğulayıb. Daha sonra söz qonaqlardan Millət vəkili Müşfiq Cəfərova verilib. Millət vəkili Nizami ili çərçivəsində Gəncədə görüləcək işlər barədə danışıb.  Sabir Rüstəmxanlı haqqında qısa bir video çarxın nümayişindən sonra xalq şairi dərin və məzmunlu çıxış edib. Bədii söz xəzinəsinin incisi, 880 illik bəşəri sərvət Nizami Gəncəvidən bəhs edən Rüstəmxanlı uzun zamandan bəri dünya elmi-ədəbi fikrinin diqqət mərkəzində olan Nizami irsindən danışıb.   Sonda görüş diskusiya şəklində davam edib. Sabir Rüstəmxanlı vebinara qatılan tələbələri maraqlandıran sualları cavablandırıb. Qeyd edək ki, tədbir iştirakçılarına sertifikatların təqdim olunması nəzərdə tutulub.

07 aprel 2021-ci il tarixində “Qida mühəndisliyi” fakültəsində Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-tədqqat İnstitutunun direktoru, aqrar elmlər doktoru, dosent Vüqar Səlimov, aparıcı elmi işçisi Mövlud Hüseynov və elmi işçisi Nuriyyə Hüseynzadə ilə görüş keçirilib. Görüşdə Şərabçılıq üzrə milli brendlərin istehsalının gücləndirilməsində üzümün genetik ehtiyatlarının və texnoloji potensialının qiymətləndiriməsi, texniki üzüm sortlarının keyfiyyətinə təsir edən amillər, Qarabağ üzüm sortlarının və şərabçılığın inkişaf etdirilməsi mövzusunda çıxışlar yer alıb. “Qida məhsulları mühəndisliyi” və “Turizm və otelçilik” ixtisasında təhsil alan tələbələrə Azərbaycanın milli üzüm sortlarının müasir ampelodeskriptorlar və molekulyar-genetik üsullarla öyrənilməsi, Üzümçülük və Şərabçılıq ET İnstitutu olaraq yerli üzüm sortlarının qorunub saxlanılması, qiymətləndirilməsi, davamlı istifadəsi, geniş yayılması, təşviq edilməsi və s. istiqamətlərində mütamadi olaraq həyata keçirilmiş tədqiqat işləri, əldə olunan materiallar əsasında üzüm sortlarının ampeloqrafik xüsusiyyətləri əks olunan kitablar haqqında məlumatlar verilib. Həmçinin son illərdə üzüm genofondunun qorunub saxlanılmasında, mənşəyinin müəyyənləşdirilməsində, müasir üsullarla öyrənib qiymətləndirilməsində, identifikasiyasında beynəlxalq əməkdaşlıq çərçivəsində əlaqalər, Üzümçülük və Şərabçılıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu olaraq yerli üzüm sort və formalarının  genetik müxtəlifliyinin müasir üsullarla (molekulyar-genetik, ampelo və fenotipik deskriptorlarla, biokimyəvi və s.) öyrənilməsi istiqamətində bir çox beynəlxalq təşkilat və xarici ölkə institutları ilə (Almaniyanın Geilweilerhof Üzümçülük İnstitutu, Bioversity İnternational, OIV, COST, İNRA, İtaliya Milan Universiteti və s.) elmi əməkdaşlığı  professor-müəllim heyəti və tələbələrin nəzərinə çatdırılıb. Beynəlxalq əməkdaşlıq çərçivəsində 2003-cü ildən başlayaraq hal-hazıra ilkin olaraq yerli üzüm sortlarının mənşəyi, bir neçə səciyyəvi morfoloji əlamətləri əks olunmaqla Beynəlxalq VİVC (Vitis- International Variety Catalogue) üzüm məlumat bazasından istifadə etmək imkanları, Üzümün OİV protokolları üzrə ampelodeskriptor əlamətləri (rəqəmsal), üzümün bioloji, təsərrüfat-texnoloji xüsusiyyətləri barədə geniş informasiya auditoriyanın nəzərinə çatdırılıb.  

ÜST-ün baş qərargahında Azərbaycan Prezidentinin videomüraciəti təqdim olunub Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının İsveçrənin Cenevrə şəhərində yerləşən mənzil qərargahında təşkilatın Baş direktoru Tedros Adhanom Qebreyesusun təşəbbüsü ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin videomüraciəti təqdim olunub. Qeyd edək ki, tədbirdə 4 ölkənin dövlət və hökümət başçısının videomüraciəti yayımlanıb. Azərbaycan Prezidentinin videomüraciətinin təqdim olunması beynəlxalq aləmdə ölkəmizə verilən böyük önəmin daha bir göstəricisidir. 

Azərbaycan Respublikasının Əqli Mülkiyyət Agentliyinin tabeliyində Azərbaycan Respublikasının Əqli Mülkiyyət Agentliyinin tabeliyində Texnologiyaların Kommersiyalaşdırılması və Transferi Mərkəzi yaradılacaq. Prezident İlham Əliyev buna dair fərman imzalayıb. Fərmanda Nazirlər Kabinetinə Azərbaycan Respublikasının Əqli Mülkiyyət Agentliyinin tabeliyində “Texnologiyaların Kommersiyalaşdırılması və Transferi Mərkəzi”ni on beş gün müddətində yaratmaq tapşırılıb. Fərmanın ikinci bəndində Mərkəzin elm və sənaye arasında bağlantı, qarşılıqlı sifariş və təklif münasibətlərinin yaradılmasını, ixtiraçılıq fəaliyyətinin keyfiyyətcə artması və tətbiqi xarakter daşıması üçün texnologiyaların transferini və əqli fəaliyyət nəticələrinin kommersiyalaşdırılmasını həyata keçirən, innovativ inkişafın, o cümlədən startap layihələrin dəstəklənməsinə xidmət edən, elmi tədqiqatların nəticələrinin kommersiya və qeyri-kommersiya məqsədilə istifadəsi üçün transferinə, həmçinin bu nəticələrdən gəlir əldə etməyə yönəldilən, müştərilərə texnologiyaların və layihələrin hədəf bazarlarına çıxarılması xidmətlərinin göstərilməsində, bu sahədə fəaliyyətin əlaqələndirilməsində iştirak edən publik hüquqi şəxs kimi müəyyən olunması qeyd edilir. Prezident İlham Əliyev buna dair fərman imzalayıb.   

Peşə seçimini kimyəvi reaksiyaya bənzətmək olar. Bu proses özündə 3 “maddə”, 3 hissə cəmləşdirir. Bu “kimyəvi” reaksiyanın nəticəsində isə biz uğur, özümüzə inam, sevdiyimiz və bacardığımız bir peşə əldə edirik. Üç amildən hər hansı birinin olmaması, kimyəvi reaksiyada olduğu kimi arzu olunmayan nəticəyə gətirib çıxarır. Peşə seçərkən əsas üç meyarı nəzərə almaq lazımdır: Seçdiyiniz peşə... 1. sizin üçün maraqlı olmalı; 2. sizin bacarıqlarınıza və xasiyyətinizə uyğun olmalı; 3. əmək bazarındakı tələbata uyğun olmalıdır. Peşə seçərkən əsas meyarlardan biri maraqdır. Əgər işin özü xoşa gələrsə, sahibi daha həvəslə işləyər, öz peşəkar səviyyəsini artırar, çətinliklərin öhdəsindən gəlməyə mənəvi gücü olar. Yəni maraq insana yaxşı mütəxəssis olmaq üçün təkan verən amillərdən biridir. Bu cür işini sevən peşəkar insanlar başqalarının arasında həmişə seçilir. Lakin yalnız işini sevmək yüksək səviyyəli peşəkar olmaq üçün kifayət deyil. Peşə seçiminin ikinci meyarı peşəkar yararlılıqdır. Burada hər hansı peşədə lazım olan qabiliyyət və bacarıqlar, təfəkkürün xarakteristikası və xasiyyətin müəyyən xüsusiyyətlərinin peşəyə uyğun gəlməsi nəzərdə tutulur. Təəsüflər olsun ki, insanların əksəriyyəti peşə seçimində bunları çox az nəzərə alır. Bu isə mənfi nəticəyə gətirib çıxarır. Məsələn, yaxşı səviyyədə söz təfəkkürü inkişaf etmiş abituriyent jurnalistika və ya hüquqşünas peşəsini deyil, cərrah olmağa qərar verir. Halbuki lazım olan fəza təfəkkürü onda inkişaf etməyib. Yəni çox yaxşı hüquqşünas olmağın əvəzinə orta və ya aşağı səviyyəli cərrah olur. Peşəkar cəhətdən yararlı olmayan şəxslər, adətən, istədikləri fakültəyə daxil olsalar belə, ali məktəbi göstərdikləri bütün səylərə baxmayaraq çətinliklə bitirirlər. Daha sonra bu sahə üzrə işləsələr də istədikləri səviyyədə mütəxəssis ola bilmirlər. Çünki burada tamam başqa şəxsi keyfiyyətlər lazımdır. Həmçinin burada sağlamlıq daha çox nəzərə alınmalıdır. Müəyyən xəstəliklər mövcud olduqda bəzi peşələrin seçimi ümumiyyətlə mümkün deyil və ya iş həyatı sağlamlığa mənfi təsir göstərə bilər. Bununla da peşə sahəsində peşəkar olmaqda çətinliklər törədə bilər. Məsələn, qan damarlarının genişlənməsi və ya buna meyillilik varsa, şəxsin uzun müddət ayaq üstə qalmasını tələb edən işlərlə (peşə olaraq, məsələn:saç ustası, cərrah və s.) məşğul olmaması tövsiyyə olunur. Peşəkar yararlılıq-sizə mütəxəssis olmağa, əmək bazarında həmişə “ehtiyac”duyulmağa imkan verir. Üçüncü meyar əmək bazarında tələbatın olmasıdır. Təəssüf ki, çox vaxt Azərbaycanda peşə seçərkən həmin peşə bazarında tələbatın olması və iş imkanları ilə maraqlanmırlar. Nəticədə məzunlar bir çox hallarda öz ixtisasları üzrə iş tapa bilmirlər. Çünki bu sahədə artıq kifayət qədər mütəxəssis var, vakant yerlər olsa da, orada təcrübəli , strateji olan mütəxəssislərə üstünlük verilir. Buna görə də sizin özünüzü bu sahədə sınayıb təcrübə toplamağınız çətinləşir və ya uzun  müddət tələb edir. Bu cür çətinliklərin  nəticəsində bir çox gənc kadr yenidən peşə seçimi etməyə və fərqli sahə üzrə çalışmağa məcbur olur. Lakin əgər siz seçdiyiniz ixtisası  çox sevirsinizsə və müvafiq keyfiyyətlərə maliksinizsə , bu çətinliklərin öhdəsindən gələ bilərsiniz. Unutmayın ki, hər hansısa bir peşəyə əmək bazarında tələbat az olsa belə, yaxşı peşəkara həmişə ehtiyac var. Digər tərəfdən, müəyyən peşə sahəsi üzrə formalaşmaq, təcrübə toplamaq və yaxşı mütəxəssis kimi yetişmək üçün sizə bir müddət işləmək lazımdır. Bundan başqa, 10-20 il sonra hansı peşələrə və ixtisaslara tələbatın olacağını heç kim dəqiq proqnozlaşdıra bilməz. Siz bu zaman ərzində fərqli sahələrdə özünüzü sınaya, bir peşəkar kimi özünüzü tanıya və lazım olsa, sizə yaxın olan başqa bir peşə sahəsi üzrə özünüzü yetişdirə bilərsiniz. Həmçinin  unutmayın ki, hər bir sahə ürə yeni istiqamətlər inkişaf edir. Onlarla maraqlanın. Məsələn, biologiya sahəsində mikrobiologiya və dietologiyanın kəsişməsində molekulyar dietologiya və s. kimi istiqamətlər getdikcə daha yüksək aktuallıq qazanmağa başlayıb. Sizə uyğun düzgün peşəni necə seçə bilərsiniz?  Peşəkar yararlığınızı, maraqlarınızı əvvəlcədən müəyyən edə bilərsiniz. Bunun üçün xüsusi peşəkar psixoloji testlərdən istifadə olunur. Unutmayın! Yüksək səviyyəli mütəxəssis olmaq üçün siz düzgün ixtisas seçməli, nəzarət və praktiki biliklər əldə etməli, araşdırmaya meylli olmalı, sağlam qərarlar verməli, daim öz üzərinizdə işləməli və yeniliklərə açıq olmalısınız.

© DİM-in e-psixoloq.az elektron portalı