15 iyun 2021-ci ildə Azərbaycanın mədəniyyət mərkəzi olan Şuşa şəhərində Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev arasında imzalanmış “Şuşa bəyannaməsi” nəinki Qarabağ bölgəsinin və ya Azərbaycan Türkiyə münasibətlərinin, eyni zamanda bütün regionun gələcək inkişaf perispektivlərini müəyyən edə biləcək mükəmməl bir razılaşmadır. Bəyannamədə göstərilən, Azərbaycanla Türkiyə arasında hərbi əlaqələrin gücləndirilməsi bəndlərini istisna etsək bəyannnamənin digər bəndlərindən, istər iqtisadi əməkdaşlığa aid olan, istər siyasi əməkdaşlığa aid olan və ya nəqliyyat dəhlizlərinin açılmasına aid olan bəndlərindən Ermənistan Respublikası da yararlana bilər və bu onlara böyük fayda gətirə bilər. Əslində bu günkü Ermənistanın bütün problemlərinin əsas səbəbi qonşularla yaratdığı mənfi münasibətlərdir. Bu qonşu düşmənçiliyi və onun gətirdiyi blokada Ermənistanı regionda gedən əksər iqtisadi proseslərdən kənarda qoyduğu kimi, ölkənin iqtisadi cəhətdən çökməsinə və əhalinin böyük bir hissəsinin öz evlərini tərk etməsinə səbəb olub. Müasir mənzərədə Ermənistan  ABŞ-da, Fransada, Rusiyada və bir sıra başqa ölkələrdə özünə müttəfiq və ya dost axtarışındadır amma tarixi təcrübə onu göstərir ki, qonşularla düzgün münasibətlər qura bilməyən xalqlar bütün parametrlərdə geri qalmağa məhkum olurlar.    

Tarixə nəzər salanda aydın şəkildə görmək mümkündür ki, ermənilərin qonşuları ilə olan təhlükəli münasibətlərinin səbəbkarı elə ozləridir. Onların bütün qonşularına olan ərazi iddiaları, özlərinin dünyanın ən qədim xalqı olduqlarını sübut etməyə çalışan yalançı xəstə təfəkkür və bir sıra başqa şəxsi ambisiyaları ermənilərin əsas problemidir. Tarix boyu biz türklər, istər Anadolu istərsə də Azərbaycan türkləri ermənilərə qarşı heç bir iddiada olmamış, onlara qarşı daim səxavət və mərhəmət göstərməyə çalışmışıq. Təəssüflər olsun ki, qarşılığında düşmənçilik görmüşük.  Bu gün nəinki Azərbaycan eləcədə, bütün region üçün münasibətlərə yenidən baxmaq, əlaqələri yenidən qurmaq və yeni perspektivlərdən düzgün yararlanmaq kimi şans yaranıbdır. Azərbaycanda xalq və hakimiyyət birliyinin gətirdiyi tarixi Qarabağ qələbəsi bütün regionun siyasi və iqtisadi mənzərəsini müsbətə doğru yenidən dəyişəcəkdir. Nəqliyyat dəhlizlərinin xüsusilədə, Zəngəzur dəhlizinin açılması bütün region ölkələrinin, Azərbaycanın və Türkiyənin formalaşdırdığı, yeni mənzərədə iştirakına səbəb olacaqdır. Xüsusilədə bu işdən ən çox fayda götürən Ermənistan ola bilər. Avropaya bir başa çıxışı olmayan, ən yaxın müttəfiqi olan Rusiya ilə Gürcüstan vasitəsilə əlaqə yaratmağa çalışan Ermənistan üçün sərhədlərin açılması böyük gəlir gətirə biləcək bir şansdır. Gürcüstan Rusiya sərhəddinin ağır coğrafi şəraiti və o qədər də yaxşı olmayan Ermənistan – Gürcüstan, Gürcüstan – Rusiya münasibətləri bir çox hallarda ermənilərin Rusiya ilə əlaqəsinə  maneçilik törədir. Əslində Ermənistanın bu 44 günlük müharibədə məğlubiyyəti, məsələyə düzgün yanaşa bilsələr onların qələbəsinə çevrilə bilər. Çünki hazırki iqtisadi və siyasi mənzərə ilə Ermənistan iqtisadi cəhətdən çökə və öz mövcudluğunu itirə bilər. Bir sözlə Ermənistanın xilası Türkiyə və Azərbaycanla münasibətləri normallaşdırmaqdan keçir. Sülhü hansısa ölkənin sülhməramlı qüvvələrində axtarmaqdansa qonşularla müsbət münasibətlər qurmaq daha faydalıdır.           

Azərbaycan və Türkiyə rəhbərlərinin bir başa təşəbbüsü ilə imzalanmış “Şuşa bəyannaməsi” nəinki Ermənistanla Azərbaycan arasında eləcədə bütün regionda sülhün təminatçısına çevriləcəkdir. Onun yaradacağı yeni iqtisadi əlaqələr, Azərbaycanla Türkiyə arasında daha da möhkəmlənən qardaşlıq, mütləq və mütləq  bütün bölgənin xilasıdır. Çünki  bizlər sülhpərvər, dostcanlı, mərhəmətli və ən əsası mərd xalqın nümayəndələriyik. Bizimlə dost olmaq hər kəsin faydasınadır.  

Şahmar HəsənovAzərbaycan Texnologiya

Universitetinin İctimai elmlər və multikulturalizm

kafedrasının baş müəllimi 

Azərbaycan Texnologiya Universiteti (UTECA) və Azərbaycan Texniki Universitetinin (AzTU) birgə təşkilatçılığı ilə gənc tədqiqatçı-mühəndislərin “Mühəndislik elmlərində innovativ texnologiyalar” mövzusunda I elmi-texniki konfransı keçirilib. AzTU-nun Mühəndis fizikası və elektronika kafedrasının müdiri, professor Eldar Qocayev və UTECA-nın Ümumi və tətbiqi fizika kafedrasının müdiri, professor Məntiq Cəfərov iştirakçıları salmlayıb və konfransın işinə uğurlar arzulayıb. AzTU-nun rektorunun müşaviri İlham Pirməmmədov mövcud şəraitdə gənc tədqiqatçıları stimullaşdırmaq və elmi-tədqiqat işlərini nəşr etdirmək məqsədilə belə bir konfransın keçirilməsinin təqdirəlayiq addım olduğunu bildirib. Tədbirdə qeyd olunub ki, konfrans AzTU-nun Tələbə Elmi Cəmiyyətinin (TEC) təklifi əsasında təşkil olunub. TEC-in sədri Qadir Qafarov bildirib ki, tələbələrin və gənc tədqiqatçıların bu cür konfranslarda iştirakını təmin etmək elmi cəmiyyətin iş planında qeyd olunan əsas məsələlərdəndir. Tədbirdə çıxış edən UTECA nümayəndələri mövzu ətrafında çıxışlar edib, konfransın işinə uğurlar arzuıayıblar. Qeyd edək ki, konfransa dörd bölmə üzrə 71 tezis təqdim edilib. 

Göygöl Təhsil Mərkəzinin abituriyentləri yay layihəsi çərçivəsində Azərbaycan Texnologiya Universiteti ilə tanış olublar. Göygöl Təhsil Mərkəzinin təşəbbüsü və Azərbaycan Texnologiya Universitetinin, Gənclərin İnkişafı və Karyera Mərkəzinin Göygöl filialının birgə təşkilatçılığı ilə “Mənim ixtisasım” layihəsi çərçivəsində onlarla məktəbli bu gün Texnologiya Universiteti ilə tanış olub. Göygöl Təhsil Mərkəzinin Gəncə, Balçılı, Göygöl, Samux və Şəmkir filiallarının abituriyentləri Azərbaycan Texnologiya Universitetinin bütün korpuslarında - Yüngül Sənaye mühəndisliyi və Logistika, Qida mühəndisliyi, Avtomatika, Telekommunikasiya və informatika, İqtisadiyyat və idarəetmə fakültələrində maraqlı görüşlər keçirib, universitetin maddi-texniki bazası ilə yaxından tanış olub, universitet rəhbərliyinin məlumatlarını dinləyiblər. Abituriyentlər Logistika mərkəzi, Gön-dəri, Tekstil və toxuculuq laborotoriyalarında gedən prosesləri izləyib, dizayn otaqları, idman zalı, akt zalı, kitabxana ilə tanış olub, logistika, metallurgiya, turizm, İKT, ekologiya, biznes, iqtisadiyyat və idarəetmə ixtisasları haqqında ətraflı məlumat alıblar. Görüşdən sonra abituriyentlər Azərbaycan Texnologiya Universitetində gənclərin inkişafı üçün yaradılmış qayğı və şərait barədə geniş müzakirələr aparıb, dövrümüz üçün aktual hesab etdikləri ixtisaslara olan maraq və tələbat haqqında fikir mübadiləsində fəal iştirak ediblər. 

Hazırda Azərbaycan dünyaya nümunəvi inkişaf modeli təqdim edib. Respublikamız müstəqilliyinin 30-cu ilinə artıq yalnız regionda deyil, ümumilikdə dünyada çəkisi və rolu artan, bütün sahələrdə sürətli tərəqqiyə nail olmuş, öz milli maraqlarının müdafiəsində və tarixi ədalətin bərpa edilməsində uğur qazanmış dövlət kimi daxil olub. Təbii ki, son illərdə dünyada müşahidə edilən qlobal çətinliklər fonunda ölkəmizin inkişafla, iqtisadi və siyasi müstəqilliyini möhkəmləndirməsi ilə bağlı böyük uğurlar qazanmasını şərtləndirən bir sıra fundamental amillər sadalamaq mümkündür. Belə amillər sırasında Azərbaycanın ardıcıllıqla həyata keçirdiyi multikultural siyasətin önəmini xüsusi qeyd edə bilərik. Əlverişli tolerantlıq mühiti ölkəmizin milli gücünü artıran çox mühüm amil qismində çıxış edir. Tolerantlıq nümunəsi olan Azərbaycanda multikulturalizm xalqımızın həyat tərzi və dövlət siyasətidir. Dünyada milli və dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, bütün insanlar bərabər münasibətə və hörmətə layiqdirlər. Ancaq təəssüf doğuran haldır ki, XXI əsrdə bəşəriyyət yer üzündə ciddi qütbləşmə proseslərinə şahidlik edir. Dünyanın ayrı-ayrı bölgələrində tez-tez milli və dini zəmində münaqişələr, müharibələr baş qaldırır, diskriminasiya, islamofobiya, milli-dini ayrı-seçkilik kimi neqativ hallar artır. Dünyada milli-dini-irqi müxtəlifliyə münasibətdə müşahidə edilən belə kədərli mənzərə ilə müqayisədə respublikamızda vəziyyət tamam fərqlidir. Prezident İlham Əliyevin dəfələrlə bildirdiyi kimi, Azərbaycanda multikulturalizm xalqın həyat tərzi və dövlət siyasətidir. Vətən müharibəsi bu fikri bir daha təsdiqlədi. Azərbaycanın Vətən müharibəsində qazandığı şanlı Qələbədə ölkəmizdə yaşayan bütün xalqların payı var. Bəli, Azərbaycanda milli və dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hər bir əsgər və zabit ötən ilki Vətən savaşında Birinci Qarabağ müharibəsində olduğu kimi, erməni faşizminə qarşı əsl qəhrəmanlıq nümunələri göstərdi, ölkəmizin ərazi bütövlüyünün bərpası, suverenliyinin möhkəmlənməsi, güc-qüdrətinin daha da artması naminə canlarından keçməyə hazır olduğunu döyüşlərdə göstərdiyi fədakarlıqlarla sübuta yetirdi. Vətən müharibəsində işğalçını  Azərbaycan Ordusunun güc-qüdrətindən, döyüş ruhundan daha çox xalqımızın bu monolit birliyi, sarsılmazlığı da qorxudurdu, narahat edirdi. Ona görə də döyüş və diplomatiya meydanında məğlub olan düşmən savaş günləri feysbukda saxta profillər yaradaraq ölkəmizdəki etnik millətlərin adından təxribat xarakterli paylaşımlar edir, bu vəhdəti, birliyi zəiflətməyə, millətlər arasında nifaq, təfriqə salmağa, ruh düşkünlüyü yaratmağa çalışırdı. Qırx dörd günlük ölüm-dirim savaşında Azərbaycanın parlaq qələbəsi Azərbaycan türklərinin, rusların, ləzgilərin, yəhudilərin, talışların, saxurların və s. çiyin-çiyinə bir amal uğrunda birliyinin, torpaq, Vətən, haqq ədalət yolundan çəkinməyərək mübarizə aparmağın nəticəsi idi.  Ölkəmizdə müxtəlif millətləri təmsil edən yüzlərlə gənc Azərbaycan Ordusu sıralarında işğalçıya qarşı azərbaycanlı, qarabağlı kimi mərd-mərdanə mübarizə apardı, düşmənlə cəsarətlə döyüşüb, şəhid, qazi olmaqla, parlaq qələbə qazandılar. Qardaşlığın pozulmayacağını bütün dünyaya nümayiş etdirdi. Vətən müharibəsində şəhid olan Dmitri Solntsev Aleksandroviçin həyat yoluna nəzər salmaqla bunun şahidi ola bilərik. 1995-ci il aprelin 15-də Bakıda anadan olan, uşaq yaşlarında ana-atasını itirən Dmitri Nəsimi rayonunda 240 nömrəli tam orta məktəbdə təhsilini başa vurduqdan sonra Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində ali təhsil almışdı. Azərbaycan Ordusunda hərbi xidmət keçmişdi. Ötən ilin may ayında isə TƏBİB-in tabeliyindəki müəssisədə biomühəndis vəzifəsinə qəbul edilmişdi. Dmitri Solntsev 2020-ci il sentyabrın 27-də başlanan Vətən müharibəsi zamanı Hadrut qəsəbəsi, Füzuli və Zəngilanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə iştirak etdi. Oktyabrın 25-də isə Qubadlıda qəhrəmancasına şəhid oldu. II Fəxri Xiyabanda torpağa tapşırıldı. D.Solntsev Vətən müharibəsində şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirdiyinə görə ölümündən sonra “Vətən uğrunda” və “Xocavəndin azad olunmasına görə” medalları ilə təltif edildi. Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev Dmitri Solntsev şəhidlik zirvəsinə yüksəldiyi gün özünün “Twitter” səhifəsində yazmışdı: “Azərbaycanın igid oğlu - əsgər Solntsev Dmitri Aleksandroviç torpaqlarımızın Ermənistan işğalından azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olub. Onun 25 yaşı var idi. O, etnik rus olaraq çoxmədəniyyətli Azərbaycanın cəsur vətəndaşı idi”. Dmitrinin qısa ömrünə nəzər salanda 25 yaşlı şəhidin ürəyinin hər zaman Azərbaycanla döyündüyü, Azərbaycanla fəxr etdiyi aydın görünür. Bacısı Lyudmila deyir: “Dmitri vətənpərvər idi. Azərbaycanı qəlbən sevirdi. Ali məktəbi bitirəndən sonra qohumlarımızdan biri onu Rusiyaya işə dəvət etmişdi. Dmitri isə “Mən Bakısız, Azərbaycansız heç harda qala bilmərəm”,– söyləmişidi”. Vətən müharibəsində Azərbaycanda yaşayan Dmitri Solntsev kimi digər millətlərin gənclərinin doğma Qarabağın işğalçı ermənilərdən  təmizlənməsində qəhrəmanlıq, şücaət göstərmələri barədə çoxsayda misallar çəkə bilərik. Lakin əsas məqsəd onların doğma yurdları uğrunda döyüşə cəsarətlə atılaraq, milli birlik, milli həmrəylik nümayiş etdirmələrini, əzmkarlıqla torpaqlarımızın hər qarışı uğrunda mübarizə aparmalarını diqqətə çatdırmaqdır.  Prezident İlham Əliyev aprelin 13-də ADA Universitetində keçirilən “Cənubi Qafqaza yeni baxış: münaqişədən sonra inkişaf və əməkdaşlıq” adlı beynəlxalq konfransda deyib: “Nəzərə alın ki, biz əks-hücum əməliyyatı həyat keçirirdik və düzənlikdən yüksəkliklər istiqamətində hərəkət edirdik. Əsas amil o idi ki, həmin əraziləri hətta görməyən gənclər sanki özlərinin doğma yurdları uğrunda döyüşürdülər. Biz Azərbaycanda yaşayan bütün millətlərin birliyinin şahidi olduq. Bu da bizim ən böyük sərvətlərimizdən biridir”.  Bəli, Azərbaycanın ən böyük sərvətlərindən biri multikultural və multikonfessiyalı cəmiyyətin olmasıdır. Vətən müharibəsi zamanı bütün xalqların nümayəndələri son damla qanlarına qədər döyüşürdülər. Onlar Vətənləri uğrunda döyüşürdülər. Qürur verici haldır ki, Azərbaycan belə vətənpərvər vətəndaşlar yetişir. Müharibədən sonra Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşada 12-13 may tarixlərində keçirilən “Xarıbülbül” musiqi festivalı keçirildi. Tədbirin ilk günündə ölkəmizdə yaşayan müxtəlif xalqların musiqi yaradıcılığı “Azərbaycan musiqisində multikulturalizm” mövzusunda təqdim edildi. Festivalda ölkəmizdə yaşayan müxtəlif xalqların musiqisinin səsləndirilməsi böyük rəmzi məna daşıyır. 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycandakı bütün xalqların təmsilçiləri misilsiz fədakarlıqlar göstəriblər. Müharibədən sonra həmin xalqların işğaldan azad olunan Şuşada keçirilən festivalda qələbə sevincini bölüşməyə hər cür mənəvi haqları vardır. “Xarıbülbül” festivalı vasitəsilə Azərbaycanın millətindən, dinindən asılı olmayaraq hər bir kəsin vahid Vətəni olduğu mesajı bütün dünyaya çatdırıldı. Birlik və güclü ordu varsa, torpaq, Vətən bölünməz və işğal ediləməz!    

Mehriban Tağıyeva

Azərbaycan Texnologiya Universitetinin

                                                                                                İctimai elmlər və multikulturalizm kafedrasının dosenti                                                                                                                          

Azərbaycan Texnologiya Universiteti (UTECA) İstanbul Rumeli universitetinin təşkil etdiyi “Beynəlxalq Siyasət və Müqayisəli Reallıq; 1915 hadisələri və faktlar” adlı beynəlxalq konfranda iştirak edib. İki gün davam edən konfransda UTECA-nı Tədris işləri üzrə prorektor Vüqar İsmayılov təmsil edib. Prorektor konfrans zamanı çıxışını Xocalı faciəsinə - erməni vandalizminin real imzasına, 1915-ci il hadisələrinə don geyindirən ermənilərin məkrli, tarixi saxtalaşdırmaq niyyətinə həsr edib. 

Azərbaycan Texnologiya Universitetində 26 iyun Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə onlayn görüş təşkil olunub. Azərbaycan Respublikasının dövlət himni ilə başlayan tədbiri giriş sözu ilə moderator, İctimai elmlər və multikulturalizm kafedrasının baş müəllimi Mətanət Mustafayeva açıb. 26 İyun tarixi barədə iştirakçılara qısa məlumat verildikdən sonra əlamətdar günə həsr edilmiş videoçarx nümayiş olunub. Tədbir zamanı qonaqlardan Milli Məclisin deputatı Fəzail Ağamalı Şu.a Bəyannaməsi haqqında iştirakçılara ətraflı məlumat verib.  Daha sonra İctimai elmlər və multikulturalizm kafedrasının müəllimi Vüsalə Axundova 26 iyun Silahlı Qüvvələr gününun tarixi haqqında geniş nitqlə çıxış edib. Növbəti videoçarxın ardından İctimai elmlər və multikulturalizm kafedrasının daha bir müəllimi  Mehriban Tağıyevanın məruzəsi dinlənilib. Şəhid  Milli Qəhrəman İlqar Mirzəyevin oğlu Elvin Mirzəyev öz fikirlərini auditoriya ilə bölüşüb. Şəhidlərə diqqət və qayğıdan, gənc nəslin üzərinə düşən vəzifələrdən danışıb.