Azərbaycan Texnologiya Universiteti (ATU), Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu (AQTİ) və "AzGranata"nın birgə təşkilatçılığı ilə Ümummilli lider Heydər Əliyevin 101 illiyinə həsr olunmuş “II Qida sənayesi və Qida təhlükəsizliyi forumu”nun I paneli ATU-nun Qida mühəndisliyi fakültəsinin dekanı dos.Mehman İsmayılovun moderatorluğu ilə baş tutub.
Qida təhlükəsizliyi adlı bu bölmənin spikerləri - AQTA-nın Gəncə-Daşkəsən Regional Bölməsinin rəis müavini Firdovsi Ələkbərov, Bitki Mühafizə və Texniki Bitkilər Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü, professor İbrahim Cəfərov, Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru, dosent Mahir Hacıyev, Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin Baytarlıq təbabəti fakültəsinin dekanı, dosent Şəlalə Zeynalova və Əməkdar mədəniyyət işçisi, Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyasının və Türksoyun nəzdində türk dünyası mətbəx kültürü, elmi və sənəti birliyinin prezidenti Tahir Əmiraslanov qida təhlükəsizliyinin aktual məsələlərini müzakirə edərək bəyanat hazırlayıblar.
AQTİ-nin Xidmətlərin təşkili departamentinin Xidmətlərin təşkili şöbəsinin müdiri Maşallah Tağıyevin moderatorluğu ilə baş tutan Qida sənayesi adlı ll paneldə isə spikerlər - ADA Universitetinin dosenti Asəf Ömərov, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin və Azərbaycan Kooperasiya Universitetinin professoru, “Azər Konyak” MMC-nin məsləhətçi texnoloqu Vüqar Mikayılov, Azərbaycan Standartlaşdırma İnstitutunun Aqrar və Qida sənayesinin standartlaşdırılması şöbəsinin müdiri Bayram Əliyev, AZGRANATA şirkətinin əməliyyat direktoru Yusif Ləzgiyev və "Caspian Coast" MMC-nin Baş direktoru Fuad Mollayev qida sənayesinin aktual məsələləri ətrafında diskussiya aparıblar.
Azərbaycan Texnologiya (ATU) Universiteti Serbiyanın Novi Sad Universitetinin koordinatorluğu ilə həyata keçirilən “Şərqi Qonşuluq, Asiya və Mərkəzi Asiyada təhsil və innovasiyalar vasitəsilə ikili yaşıl və rəqəmsal keçidlərin təşviqi – Yaşıl Texnologiya Üfüqləri" (Fostering Dual Green and Digital Transitions through Education and Innovation in the Neighbourhood East, Central Asia, and Asia - Green Tech Horizons) layihəsində tərəfdaş qismində çıxış edir. Qazaxıstanın Almatı şəhərində keçirilmiş açılış tədbirində ATU-nu təmsil edən elm və innovasiyalar üzrə prorektor v.m.i.e., elm və xarici əlaqələr üzrə rektor müşaviri Sahil Həmidov ATU-da layihə ilə bağlı məlumatlandırma görüşü keçirib. ATU əməkdaşları və tələbələrinin iştirak etdiyi görüşdə layihə haqqında geniş məlumat verilib, 3 il ərzində həyata keçiriləcək fəaliyyətlər müzakirə edilib.
Məhsuldar keçən görüşün sonunda iştirakçıların sualları cavablandırılıb.
Azerbaycan Texnologiya Universiteti, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və ekoloji davamlılığın təmin edilməsi məqsədilə karbon emissiyalarının ölçülməsi və idarə olunmasını prioritet istiqamət kimi müəyyən edib.
Universitet karbon emissiyalarını İYQ Protokolu Korporativ Standartı (GHG Protocol Corporate Standard) çərçivəsində, xüsusilə Əhatə dairəsi 1 (Scope 1) (birbaşa emissiyalar) və Əhatə dairəsi 2 (Scope 2) (dolayı elektrik istehlakı emissiyaları) üzrə hesablama qaydalarına əsasən aparır.
2023/2024-cü tədris ili üzrə karbon emissiyası aşağıdakı kimi hesablanıb:
• Əhatə dairəsi 1 (Scope 1) (birbaşa emissiyalar): Avtomobillərin (Aİ-92, Premium, dizel) və təbii qaz sərfiyyatı nəticəsində 269.09 ton CO₂e
• Əhatə dairəsi 2 (Scope 2) (dolayı emissiyalar): Elektrik enerjisi istehlakı nəticəsində 184.99 ton CO₂e
• Toplam emissiya (Əhatə dairəsi 1 (Scope 1) + Əhatə dairəsi 2 (Scope 2)): 454.08 ton CO₂e
Bundan əlavə, universitet ərazisindəki yaşıllıq sahələri ildə təxminən 13.56 ton CO₂ udaraq ümumi emissiyanı azaldır. Nəticədə NET karbon emissiyası 440.41 ton CO₂/il təşkil edir.
Universitet kampusunun ümumi bina sahəsi 14,768.7 m² təşkil edir. Əhalinin sayı nəzərə alınmaqla, hər nəfərə düşən emissiya təqribən 0.103 kg CO₂e/nəfər/il səviyyəsindədir. Azərbaycan Texnologiya Universitetinin karbon emissiyası göstəricisi nəzarət olunan səviyyədədir (aşağıdır), bu isə onu qlobal aşağı emissiyalı təhsil müəssisələri sırasına daxil edir. Bu göstərici həm işçi və tələbə sayına görə, həm də enerji və yanacaq istifadəsinə görə olduqca qənaətbəxşdir. Göstəricinin aşağı olmasına səbəb olan əsas amillər aşağıdakılardır:
• Elektrik və qaz sərfiyyatının optimallaşdırılması
• Avtomobil parkının kiçik olması
• Yaşıllıq sahəsinin karbon kompensasiyasında mühüm rol oynaması
Net-Sıfır (Net-Zero) Strategiyası və Karbon Azaldılması Hədəfi -
Universitetimiz 2050-ci ilə qədər Net-Sıfır (Net-Zero) hədəfinə çatmaq üçün uzunmüddətli strategiya hazırlayıb. Bu strategiya aşağıdakı əsas istiqamətləri əhatə edir:
• Alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrinin istifadəsi
• Binaların enerji səmərəliliyinin artırılması
• Yaşıllaşdırma və karbon udma potensialının genişləndirilməsi
Bu təşəbbüslər vasitəsilə universitet təkcə ekoloji izini azaltmaqla kifayətlənmir, həm də tələbələr və əməkdaşlar arasında davamlılıq mədəniyyətinin formalaşmasına töhfə verir.
Universitet, karbon emissiyalarını:
• 2030-cu ilə qədər 50%,
• 2040-cı ilə qədər 80% azaltmağı planlaşdırır.
Mərhələli yanaşma ilə universitet 2050-ci ilə qədər tam karbon neytrallığı (Net-Zero) hədəfinə çatmağı qarşısına məqsəd qoyub.
Gələcək Net-Sıfır (Net-Zero) Hədəfləri üzrə Fəaliyyət Planı
• 2028–2030-cu illər: Ağıllı enerji idarəetmə sistemlərinin (led lampalar, sensorlu işıqlandırma və s.) tətbiqi
• 2030–2040-cı illər: Alternativ enerji mənbələrindən istifadə (günəş panelləri və s.)
• 2040–2050-ci illər: Elektrikli nəqliyyat vasitələrinin tətbiqi və avtomobil parkının transformasiyası
Azərbaycan Texnologiya Universiteti karbon emissiyalarının ölçülməsi və azaldılması sahəsində sistemli və məqsədyönlü fəaliyyət göstərərək, ekoloji davamlılıq istiqamətində mühüm addımlar atıb.
Aşağı emissiya göstəriciləri, effektiv enerji idarəçiliyi və Net-Sıfır (Net-Zero) hədəfinə istiqamətlənmiş strategiya universitetin iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə məsuliyyətli və qabaqcıl təhsil müəssisəsi kimi mövqeyini gücləndirir.
Azərbaycan Texnologiya Universiteti (ATU), Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti və Gəncə Şəhər Birləşmiş Xəstəxanasının (GŞBX) birgə təşkilatçılığı ilə tələbələr üçün "Ailə dəyərlərinin formalaşdırılması: ənənələr və müasirlik" mövzusunda tədbir keçirilib.
Tədbiri ATU-nun sosial məsələlər və ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə prorektoru Şahmar Həsənov giriş sözü ilə açıb, mövzunun aktuallığından danışaraq tədbir iştirakçılarını təqdim edib.
Daha sonra GŞBX-nın direktor müavini Yalçın Babayev çıxış edərək sağlam gələcək naminə keçirilən maarifləndirici tədbirlərin əhəmiyyətindən bəhs edib.
Tədbir çərçivəsində ailə həkimi-terapevt Tükəzban Məmmədova "Reproduktiv sağlamlıq", Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin nümayəndəsi Xalidə Mete "Ailə dəyərlərinin formalaşdırılması", GŞBX-nın hüquqşünası Hadı Hüseynov "Erkən evlilik və qohum evlilikləri", GŞBX-nın psixoloqu Zahid Tağıyev "Müasir dünyada sağlam seçimlər" başlıqlı məruzələrlə çıxış edib, sağlam və möhkəm ailə təməlinin formalaşdırılmasının sağlam cəmiyyət üçün əhəmiyyətindən danışıblar.
Sonda çıxışçılar tələbələrin ünvanladığı sualları cavablandırıblar.
Universitetin fəaliyyətində prioritet istiqamətlərdən biri ətraf mühitin qorunması, dayanıqlılığın artırılması və Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə (SDG) uyğun fəaliyyətin təşkili hesab olunur. Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlər universitetin sosial məsuliyyətinin və strateji inkişafının əsas tərkib hissəsidir.
Bu məqsədlə 2025-ci ilin aprel ayında tədbirlər planının hazırlanması və universitet rəhbərliyinin, eləcə də “Ətraf mühitin mühafizəsi” kafedrasının aparıcı alimlərindən ibarət olacaq “Dayanıqlılıq Komissiyası”nın yaradılması nəzərdə tutulur.
Universitetin Strateji İnkişaf Planında (SİP) qeyd olunduğu kimi, Komissiyanın yaradılmasında əsas məqsəd universitetin sosial, iqtisadi və ekoloji sahələrdə davamlı inkişafını təmin etmək, inkişaf strategiyalarını formalaşdırmaq, müvafiq layihələr hazırlamaq və onların icrasına nəzarət etmək olacaqdır.
Komissiyanın fəaliyyət istiqamətləri aşağıdakılardan ibarət olacaqdır:
• Resurslardan səmərəli istifadə;
• Ətraf mühitin mühafizəsi və ekoloji təhlükəsizliyin təmin edilməsi;
• Sosial rifahın yaxşılaşdırılması;
• Universitetdə yaşıl iqtisadiyyat və ekoloji mədəniyyətin təşviqi;
• Uzunmüddətli inkişaf üçün innovativ həllərin hazırlanması və tətbiqi.
Qeyd edək ki, ATU ətraf mühitin qorunması, ekoloji dəyərlərin təbliği və dayanıqlılığın artırılması istiqamətində sistemli tədbirlərin görülməsi ilə gələcək nəsillərə sağlam və təhlükəsiz mühitin ötürülməsini özünün əsas prioritet vəzifələrindən biri kimi müəyyən edib.
Azərbaycan Texnologiya Universitetində (ATU) təcrübəli professorların iştirakı ilə gənc müəllimlər üçün ustad dərsləri təşkil olunur. Bu çərçivədə İdarəetmə kafedrasının müdiri, professor Fizuli Məmmədov tərəfindən master-klass keçirilib.
Təlimlərdə İqtisadiyyat və idarəetmə fakültəsinin nəzdində fəaliyyət göstərən İdarəetmə, İqtisadiyyat, Turizm sənayesinin təşkili, İctimai elmlər və multikulturalizm, Xarici dillər kafedralarının gənc müəllimləri iştirak ediblər.
Professor Fizuli Məmmədov müasir təlim metodlarına uyğun olaraq “Yaradıcı düşüncə metodları” mövzusunda ustad dərsi təqdim edərək, yaradıcı yanaşmanın tədrisdə tətbiqi, tələbələrin motivasiyasının artırılması üsulları və innovativ pedaqoji metodlardan istifadənin əhəmiyyəti barədə geniş məlumat verib.
Ustad dərsi zamanı professor öz zəngin pedaqoji təcrübəsindən nümunələr paylaşaraq, gənc müəllimlərin üzləşə biləcəyi çətinliklər və onların həlli yolları barədə praktik tövsiyələrini də bölüşüb.
Təlim interaktiv müzakirə formatında təşkil olunub, iştirakçılar suallarını ünvanlayaraq fikir mübadiləsi aparıblar.
