Azərbaycan rəhbərliyi ölkəni biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatın formalaşması istiqamətində irəliləməyi qətiyyətlə öhdəsinə götürdü. Bu öhdəlik ölkənin aşağıdakı hala gəlməsini dəstəkləyir:

• Beynəlxalq iqtisadi münasibətlərdə rəqabətlilik;

• Şaxələndirilmiş və ixrac yönümlü bir iqtisadiyyatı dəstəkləmək üçün yüksək əlavə dəyər yaradan enerji, nəqliyyat, tranzit və lojistik infrastrukturu ilə dünya səviyyəli bir iş mühitinin yaradılması;

• Neft və qazdan asılılığın azaldılması.

Ələt Azad İqtisadi Zona Azərbaycanın bu şaxələndirilmiş, ixrac yönümlü, bilik iqtisadiyyatı kimi baxışının reallığa çevrilməsində mərkəzi rol oynayacaq şəkildə planlaşdırılıb və hazırda inkişaf etdirilir. Ələt Azad İqtisadi Zonası Ələt limanının yanında, ölkənin qeyri-neft sektoruna yerli və xarici investisiyaları artırmaq üçün yaradılıb. Ələt Azad İqtisadi Zona bu strateji coğrafi məkandan regional investisiya mərkəzi təmin etmək və Avropa-Qafqaz-Asiya və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizlərində rəqabət qabiliyyətini artırmaq üçün istifadə edilir. Ələt Azad İqtisadi Zonasında 2022-ci ilin iyul ayına qədər əməliyyat və investor üçün hazır bir mühit təmin edilməsi  üçün hazırlıq işləri davam etdirilir.

RƏQABƏTLİLİK: AZƏRBAYCAN İQTİSADİYYATI Azərbaycan iqtisadiyyatı 2005-ci ildən bəri davamlı bir yüksəliş trayektoriyasındadır. İqtisadiyyatımız 2004-2019-cu illər arasında 3,4 dəfə artıb. Eyni dövrdə strateji valyuta ehtiyatları 27,6 dəfə artıb. Doing Business 2009 və 2019 hesabatlarında iki dəfə Azərbaycan ən yaxşı biznes-islahatçı ölkə kimi tanınıb. Bu yaxınlarda Dünya İqtisadi Forumu ilə Azərbaycan Hökuməti arasında ortaq maraq dairələrində əməkdaşlıq üçün bir zəmin yaradan Əməkdaşlıq Sazişi imzalanıb. Dünya İqtisadi Forumunun "Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı 2019"a görə, elektrik təchizatı alt komponenti ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan dünyada yüksək göstəricilə 2-ci yerdədir. Azərbaycanda müasir infrastrukturun mövcudluğu iqtisadi fəaliyyətin təşviqi üçün geniş imkanlar yaradır. “Doing Business 2019” hesabatlarına görə, “İşə Başla” alt göstəricisi üzrə ölkə 190 ölkə arasında 9-cu yerdədir. “Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı 2019” da Azərbaycan nəqliyyat infrastrukturu alt indeksinə görə 31-ci, yol infrastrukturunun keyfiyyətinə görə 27-ci yerdədir. 2004-cü ildən bəri Azərbaycanın rəqabət qabiliyyətini daha da yaxşılaşdırmaq üçün iqtisadiyyatın bütün sahələrinin inkişafına töhfə verən 128 milyard ABŞ dolları həcmində xarici investisiya cəlb edilib. Ölkədəki sosial-iqtisadi və siyasi sabitlik davamlı iqtisadi artım üçün əlverişli bir mühit yaradır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Azərbaycanın biliklərə əsaslanan və beynəlxalq səviyyədə rəqabətə davamlı bir iqtisadiyyata aparan yolda uğurlu addımlar atmaqda davam edir. Nəticədə  Azərbaycan

• beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin rəqabətçi iştirakçısı olacaq;

• ölkədə enerji, nəqliyyat, tranzit və lojistik infrastrukturu ilə dünya səviyyəli bir iş mühiti yaradılacaq;

• yüksək əlavə dəyər yaradan çoxşaxəli və ixrac yönümlü bir iqtisadiyyata keçid ediləcək;

• iqtisadiyyatda qeyri-neft sektorunun rolu daha da güclənəcək. Ələt Azad İqtisadi Zona konsepsiyasını reallığa çevirmək üçüna vacib olan investor mərkəzli düşüncə tərzi və yanaşmadır. Bu yanaşmanı investorlara tətbiq edərkən seçici olaraq Azərbaycan iqtisadiyyatı və xalqı üçün dəyər qazandıracaq bir şəkildə investor ehtiyacları seçilməlidir. Bu o deməkdir ki, Ələt Azad İqtisadi Zona aşağıdakıları əsas götürməklə milli və xarici investorların ehtiyaclarına xidmət edəcəkdir:• yüksək əlavə dəyər və ixrac yönümlü istehsal və xidmətlər ilə məşğul olmaq;

• qeyri-neft sektorunda iqtisadiyyata əlavə dəyər yaratmaq;

• yenilikçi texnologiyalardan və işə yanaşmalardan istifadə edərək beynəlxalq alqı-satqı fəaliyyətləri ilə məşğul olmaq. Bu vizyonun həyata keçirilməsini təmin etmək üçün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ələt Azad İqtisadi Zona ilə dünya səviyyəli investisiya mühitinin yaradılmasına və perpektiv nailiyyətlərin əsas vasitəçisi kimi inkişafa tam dəstək verdi. Ələt Azad İqtisadi Zona haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu Ələt Azad İqtisadi Zonasının fəaliyyət göstərməsi, inkişafı və idarə olunması üçün hüquqi bazanı müəyyənləşdirir. Daxili qaydalar qanuna əsaslanır və qanunla birlikdə Ələt Azad İqtisadi Zona daxili qanunvericiliyini yaradır. Ələt Azad İqtisadi Zona qanunvericiliyi potensial investorlar və ən yaxşı beynəlxalq təcrübə baxımından hazırlanıb. Korporativ yerləşmə qərarları bir sıra amillərdən təsirlənir və hüquqi və tənzimləyici mühit belə vacib amillərdən biridir. Ələt Azad İqtisadi Zonasının əsas planı insanların və malların Ələt Azad İqtisadi Zonasına gediş-gəlişini asanlıqla təmin etmək üçün hazırlanıb. Əsas giriş və çıxış nöqtələri, daxil olan və ya çıxan insanlara və mallara gömrük nəzarətini təmin etmək üçün ağıllı texnologiyalardan istifadə edilir. Xülasə olaraq, investisiya, ixrac və məşğulluğun böyük bir hissəsi əsas müştərilər tərəfindən yaradılsa da, Ələt Azad İqtisadi Zonasının müvəffəqiyyəti, xarici, milli və yerli investorların və insanların planlı bir qarışığından əldə ediləcək, investorlar üçün uyğun, lakin əlavə dəyərli bir iş təqdim ediləcək. İnvestorlar üçün faydalardan biri də işgüzar dostluq mühitidir və  çox istiqamətli, geniş beynəlxalq bazarlara çıxış investorlar üçün real dəyər yaradır. Beynəlxalq standartlara uyğun olaraq Ələt Azad İqtisadi Zonası  əsas müştərilərinə maliyyə və qeyri-maddi təşviqlər paketi təqdim etməyi nəzərdə tutulur VERGİ AZADLIĞI Əsas üstünlüklərdən biri Ələt Azad İqtisadi Zonasında yerləşən müəssisələrə heç bir verginin olmamasıdır. Ələt Azad İqtisadi Zonasında ixtisaslı bir iş yerindən (Core Müştərilər) əlavə dəyər vergisi və ya digər hər hansı bir vergi ödəməsi tələb olunmur. Ələt Azad İqtisadi Zona Qanunvericiliyi xarici ixtisaslı kadrların gəlir vergisindən, sosial sığorta ödəmələrindən və digər oxşar vergi və ödənişlərdən azad edir. Bu, investisiya xərclərini azaltmaqla yanaşı bacarıqlı xarici kadrları cəlb etmək məqsədi daşıyır. Ələt Azad İqtisadi Zonası Core Müştəriləri tərəfindən xarici ölkələrdən hər hansı bir məhsul və ya xidmətlərin idxalı və ixracı əlavə dəyər vergiləri daxil olmaqla gömrük rüsumlarından və vergilərdən azad edir. Ələt Azad İqtisadi Zonasının əsas müştərilərinin xarici mülkiyyətinə heç bir məhdudiyyət yoxdur. Xarici bir ana şirkət  Ələt Azad İqtiasadi Zonada yerləşən şirkətindəki səhmlərin 100% -nə sahib ola bilər. Əlavə üstünlüklər:- Asanlaşırma əsaslı gömrük rejimi;- İnvestor mülkiyyəti milliləşdirmə və ya digər məhdudiyyətlərdən qorunma;- Xarici valyuta və mənfəət repatriasiyasına məhdudiyyət qoyulmur;- Xarici işçilər üçün dövlət sosial müdafiə fondunda könüllü iştirak;- Xarici vətəndaşlar üçün asan viza proseduru;- Yerində bir pəncərə biznesinin qiymətləndirilməsi və lisenziyalaşdırılması;- Sənaye tədris mərkəzi;- Müstəqil tənzimləmə orqanı;- Mübahisələrin beynəlxalq standartlara uyğun həlli;- Beynəlxalq standartlara uyğun sağlam, təhlükəsiz əmək və ətraf mühit qaydaları;- İnvestorların tam müdafiəsi;- Əqli mülkiyyət hüquqlarının tam qorunması; Davamlı investor dəstəyiBu dəstək şirkətlərin gələcəkdə genişlənməsini və böyüməsinə şərait yaradır. Ələt Azad İqtisadi Zonasının uğuru yeni investorların cəlb edilməsindən, eyni zamanda  davamlı bir dəstək proqramından irəli gələcək.   Bacarıqlı əməyə çıxışAzərbaycanın enerji, yüngül və ağır istehsal sənayesi  zəruri iş bacarıqlarına sahib kadr potensialını yaratmağa kömək edir. Bundan əlavə Azərbaycanın təhsil sistemi və ümumiyyətlə, iş mühiti istənilən iş şəraiti üçün tələb olunan təhsil səviyyəsinə çatmağı təşviq edib. İnvestorun iş ehtiyaclarına sadiq qalan bu işçi qüvvəsi təşviq paketinin bir hissəsidir. Ələt Azad İqtisadi Zonasında maliyyə təşviqləri, ticarətin asanlaşdırılması tədbirləri, sənaye vərdişləri və işgüzar bir iş mühiti dünyanın hər yerindən şirkətlərə regional və beynəlxalq bazarlara xidmət göstərmək üçün rəqabətli və strateji bir yer təqdim edəcəkdir. Ələt Azad İqtisadi Zonasında görülən hər bir iş  Azərbaycan dövləti və əhalisinin rifahı üçün edilir. Ələt Azad İqtisadi Zonası minlərlə Azərbaycan vətəndaşı üçün iş yerləri açmağı hədəfləyir. Hər il yeni iş yerlərinin çoxalacağı gözlənilir. Ancaq yalnız hər hansı bir iş deyil – vətəndaşların yüksək məvacib,yeniliyi və yeni idarəetmə üslublarını təşviq edən bir iş mühitində çalışmaları təmin ediləcək. Ələt Azad İqtisadi Zonasında yerində sənaye tədris müəssisələri üçün planlar mövcuddur. Bu imkanlar yerli kadrları hazırlayacaqdır. Bu müddətdə Azərbaycanın peşə və ali təhsil müəssisələri Ələt Azad İqtisadi Zona sərmayəçiləri üçün lazımlı ixtisaslı işçi qüvvəsini təmin etmək üçün çalışacaq. Bu, potensial və mövcud müştərilərə mövcud bacarıqların aktiv bir məlumat bazasını yaratmağı təmin edəcək. Bu yanaşma Ələt Azad İqtisadi Zonasında fəaliyyət göstərən Azərbaycan vətəndaşlarının qlobal ticarət və beynəlxalq rəqabətli işlərə müvəffəq olmaq üçün tələb olunan mövzularda təlim və təcrübə qazanmalarını təmin edəcəkdir. Layihənin işgüzar mədəniyyət, texnologiya və innovasiyalarda dəyişikliklər gətirmək və Azərbaycan iqtisadiyyatı və xalqı üçün real dəyər yaratmaq kimi strateji hədəfə çatmaq məqsədi var. Ələt Azad İqtisadi Zona əvvəlcə üç sahəyə ayrılmış təxminən 850 hektar sahəni əhatə edir. Sahələrdən ikisi - Zona 1 (198 ha) və Zona 2 (441 ha) Bakı Limanına bitişikdir və ümumi sahəsi 639 ha təşkil edir. Üçüncü sahə - Zona 3 (211 ha) isə Bakı Limanından 7 km məsafədə yerləşir. Azərbaycanın neft və qaz sənayesinə yanaşması, investorlara verdiyimiz vədlərə necə əməl etdiyimizin bir sübutudur. Neft və qaz sənayesini tənzimləmək üçün Azərbaycan xüsusi qanunlar qəbul etdi - ilk növbədə məhsul pay bölgüsü və investorlarla digər müqavilələrə qanun statusu verərək. 25 ildən çoxdur ki, investorlara və neft və qaz layihələrinə qoyduqları investisiyalara qorunma təmin edildi. Bu prinsip heç vaxt pozulmayıb və zamanın sınağından çıxıb. Bu yanaşma Azərbaycanın daha əvvəldən investorlar üçün əlverişli bir rejim yaratdığının və öhdəliklərini pozmadığının bariz nümunəsidir.

Tural RüstəmovAzərbaycan Texnologiya

Universitetinin Menecment kafedrasının assistenti